Lễ Obon ở Nhật Bản là dịp quan trọng để tưởng nhớ tổ tiên và cầu nguyện cho những người đã khuất, tương tự như ý nghĩa thiêng liêng của lễ Phật Đản tại Việt Nam – khi con người hướng về cội nguồn và những giá trị tinh thần sâu sắc. Vào những ngày này, gia đình Nhật thường sum họp, đi viếng mộ, dâng lễ vật và tham gia các nghi thức truyền thống. Không chỉ mang màu sắc tôn giáo, Obon còn là thời điểm gắn kết tình thân, nhắc nhở mọi người sống biết ơn và trân trọng hiện tại. Vậy lễ Obon có nguồn gốc từ đâu, diễn ra vào thời gian nào và được tổ chức với những phong tục gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

I. Lễ hội Obon Nhật Bản là gì? 

Lễ viếng Obon là một trong những phong tục truyền thống của Nhật Bản, được tổ chức để tưởng nhớ và cầu nguyện cho linh hồn tổ tiên cũng như những người đã khuất, dựa trên tư tưởng của Phật giáo.

Thông thường, lễ Obon diễn ra trong khoảng từ ngày 13 đến ngày 15 tháng 8, tuy nhiên thời gian có thể khác nhau tùy theo từng vùng hay từng gia đình. Người Nhật tin rằng trong những ngày này, linh hồn của người đã mất sẽ tạm thời quay về dương thế, và gia đình, họ hàng sẽ quây quần để thực hiện các nghi lễ cúng viếng.

Trong lễ viếng, gia đình và họ hàng tập trung trước bàn thờ hoặc nơi thờ cúng, chắp tay cúi đầu tưởng niệm. Họ dâng những món ăn yêu thích của người đã mất cùng lễ vật, đồng thời thực hiện nghi thức oshōkō (dâng hương trầm). Đây là nghi lễ đốt hương từ gỗ thơm để đón linh hồn người đã khuất trở về.

Ngoài ra, mọi người còn đến nghĩa trang hay khu mộ gia đình. Tại đó, họ chắp tay cầu nguyện, dọn dẹp phần mộ và dâng hoa, qua đó tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn với người đã mất.

Lễ viếng Obon mang ý nghĩa trân trọng kỷ niệm, bày tỏ lòng tri ân với những người đã khuất, đồng thời là dịp để gia đình sum họp, thắt chặt tình thân. Đây cũng là cơ hội để mỗi người suy ngẫm lại về cuộc sống của bản thân thông qua việc tưởng nhớ người đi trước.

Dù ở mỗi vùng hay mỗi gia đình có thể có những phong tục và tập quán riêng, nhưng ý nghĩa cốt lõi của lễ Obon vẫn là sự biết ơn và tưởng nhớ dành cho tổ tiên. Thông qua lễ viếng này, con người cảm nhận được sự kết nối với người đã khuất và gửi gắm trọn vẹn tấm lòng thành kính.

II. Nguồn gốc và lịch sử của lễ hội Obon

Lễ viếng Obon là một phong tục truyền thống của Nhật Bản, chịu ảnh hưởng sâu đậm từ Phật giáo. Nguồn gốc của lễ này được cho là bắt đầu từ hơn 1300 năm trước, vào thời kỳ Nara.

Lễ Obon thường diễn ra trong khoảng từ ngày 13 đến 15 tháng 8 hằng năm, với mục đích đón linh hồn tổ tiên trở về. Đây được xem là một phần quan trọng trong văn hóa Nhật Bản.

Nguồn gốc của Obon bắt nguồn từ tín ngưỡng Phật giáo Trung Hoa. Theo quan niệm Phật giáo, sau khi con người qua đời, linh hồn vẫn còn gắn bó với những mối duyên và tình cảm từ khi còn sống. Chính vì vậy, lễ Obon được tổ chức nhằm bày tỏ sự tôn kính và cầu nguyện cho linh hồn tổ tiên.

Phong tục viếng Obon có những điểm khác biệt tùy theo từng vùng, nhưng nhìn chung, các gia đình thường sum họp, đón linh hồn tổ tiên và thể hiện lòng thành kính. Họ thường đến viếng mộ, dâng lễ vật và tổ chức các nghi lễ cầu siêu.

Ngoài việc đi viếng mộ, trong suốt dịp Obon còn có nhiều sự kiện và hoạt động cộng đồng được tổ chức. Tiêu biểu là các lễ hội múa Bon Odori, hay những đêm pháo hoa rực rỡ, mang đến bầu không khí vừa linh thiêng vừa sôi nổi cho người dân.

Lễ viếng Obon không chỉ là dịp để bày tỏ lòng biết ơn và tôn kính đối với tổ tiên, mà còn là cơ hội để gia đình gắn kết, cùng nhau gìn giữ và trân trọng truyền thống lâu đời của Nhật Bản. Đây là một trong những phong tục được xem trọng và chắc chắn sẽ còn tiếp tục được lưu giữ qua nhiều thế hệ.

III. Tổng quan về lễ Obon và những điều cần lưu ý khi tham gia

Lễ viếng Obon là một trong những nét đặc trưng mùa hè quen thuộc của Nhật Bản, được gìn giữ như một phong tục truyền thống.

Người Nhật tin rằng trong dịp Obon, linh hồn tổ tiên sẽ trở về thăm con cháu. Vì vậy, các gia đình thường sum họp, chuẩn bị lễ vật và cùng nhau đi viếng mộ.

Trong nghi thức viếng Obon, phép tắc cơ bản là chắp tay cầu nguyện ngắn gọn với thái độ thành kính. Sau đó, người ta dâng tiền cúng (kōden), rưới nước lên bia mộ để thanh tẩy, và dâng hoa tưởng niệm. Khi cầu nguyện, điều quan trọng là phải chắp tay ngay ngắn, giữ gương mặt nghiêm trang.

Khi đi viếng mộ, cần giữ thái độ yên lặng, tránh gây ồn ào. Nói chuyện nhỏ nhẹ, để điện thoại ở chế độ im lặng – đây cũng là sự tôn trọng đối với những người đang viếng khác.

Obon còn là dịp để gia đình và họ hàng thắt chặt tình thân. Khi tưởng nhớ người đã khuất, mỗi người không chỉ bày tỏ lòng tri ân mà còn cùng nhau củng cố mối gắn kết gia đình.

Vào thời điểm cao điểm của mùa Obon, các nghĩa trang thường rất đông đúc. Vì vậy, nhiều người chọn đi từ sáng sớm hoặc chiều muộn để vừa tránh chen chúc, vừa có thêm thời gian ý nghĩa bên gia đình.

Lễ viếng Obon không chỉ là nghi thức cầu siêu, mà còn là khoảnh khắc để sống chậm lại, cảm nhận sự kết nối thiêng liêng với người thân đã khuất và nuôi dưỡng tình cảm gia đình